puddeleren

Puddeleren is een historisch metallurgisch proces voor de omzetting van gietijzer (pig iron) in gesmeed ijzer. Het werd vooral toegepast in de 18e en 19e eeuw en vond meestal plaats in een puddeloven. In die oven bleef het gesmolten ijzer onder voortdurend roeren aan de oppervlakte in aanraking met lucht, zodat koolstof en andere onzuiverheden konden oxideren. Door decarburisatie ontstond een relatief koolstofarm, smeedbaar ijzer dat later in smeden of rollen tot gesmeed producten werd verwerkt.

Het begrip puddeleren is ontleend aan het Engelse puddling. De techniek werd verder ontwikkeld tijdens de Industriële Revolutie, met name in Groot-Britannië door onder andere Henry Cort, en verspreidde zich later naar het vasteland van Europa en Noord-Amerika. Het proces was arbeidsintensief en vereiste vaardige puddelers, die de massa herhaaldelijk bewerkten en vervolgens tot blooms of staven vormden.

Met de opkomst van nieuwere productiemethoden zoals het Bessemer-converteren, open-hearth en later basische zuurstoftechnieken, verloor puddeleren in de tweede helft van de 19e eeuw zijn belangrijkste rol en werd het vrijwel volledig vervangen. Desondanks blijft puddeleren een belangrijk hoofdstuk in de geschiedenis van de staal- en ijzerindustrie.

In Nederland wordt puddeleren in historiografie en museale context gebruikt om vroegere staalproductie en arbeidsprocessen te beschrijven.