procesvariablen

Procesvariabele (meestal afgekort als PV) is een kwantiteit die de huidige toestand van een proces meet en beschrijft, zoals temperatuur, druk, debiet of vloeistofniveau. PV's worden gemeten met sensoren en vormen samen met het setpunt (SP) en de regelingen de kern van procescontrole.

Tijdens een regelkring wordt de PV vergeleken met het SP en ontstaat er een fout. Die fout wordt door een regelaar omgezet in een manipulabele variabele (MV) die de actuator aanstuurt om de PV weer op het gewenste niveau te brengen. Storingen of verstoringen kunnen de PV buiten het gewenste bereik brengen. In complexe systemen kunnen meerdere PV’s tegelijk in de regelkring voorkomen (multivariaat regelingen).

Sensoren vereisen kalibratie en onderhoud om nauwkeurige metingen te leveren; de dynamiek van een PV (tijdvertraging, niet-lineariteit) bepaalt hoe snel en stabiel de controle reageert. Regelstrategieën omvatten feedbackcontrole, feedforwardcontrole en modellering van procesdynamiek. Procesvariabelen zijn cruciaal in industriële omgevingen zoals chemische industrie, waterbehandeling en energieopwekking, waar ze zowel productkwaliteit als operationele efficiëntie beïnvloeden.