prijsbubbels

Een prijsbubbel is een verschijnsel waarbij de prijzen van een activum sneller en verder stijgen dan gerechtvaardigd door de fundamentals, vaak aangewakkerd door optimisme, speculatie en een groeiend vertrouwen dat de prijzen zullen blijven stijgen. Kenmerkend is een positieve terugkoppeling: hogere prijzen trekken meer kopers aan, waardoor de prijs nog verder stijgt, totdat een plotselinge correctie optreedt en de prijzen snel dalen.

Oorzaken en mechanismen zijn onder meer lage rentetarieven en ruime beschikbaarheid van krediet, waardoor lenen en investeren gemakkelijker worden. Beleggers laten zich beïnvloeden door groepsgedrag, overmatige optimisme en een geloof in oneindige stijgingen. Gevolgde hefboomwerking en hoge handelsvolumes kunnen de prijsontkoppeling van de fundamentals versterken. Informatie- en nieuwsmedia kunnen bekrachtigen dat “dit keer anders is,” wat de bubbelformatie stimuleert.

Indicatoren van een bubbel zijn onder meer hoge waarderingsmaatstaven (zoals koers-winst- of koers-boekwaardeverhoudingen), een stijgende prijs ten koste van de cashflow of dividendinkomsten, toenemende margin debt en toenemend handelsvolume. Een externe signalering kan bestaan uit een bredere roep om “moderne” innovatie of sectorrotation, waarbij prijsstijgingen zwaar door sentiment worden gedragen.

Historische voorbeelden zijn onder meer de tulpenmanie in de zeventiende eeuw, de dot-com bubbel eind jaren negentig, de huizenbubbel in de jaren 2000 en latere crypto-achtige prijsgolven. Gevolgen kunnen financiële verliezen, misallocatie van middelen en economische schommelingen veroorzaken. Beleid en regelgeving (macroprudentieel toezicht, leenvoorwaarden, transparantie) proberen zo’n excessieve prijsstijgingen af te remmen en schade bij een mogelijke crash te beperken.