prevalieren

Prevaleren is een Nederlands werkwoord dat betekent dat iets de overhand heeft, overheerst of vaker voorkomt dan iets anders. Het kan slaan op een toestand, eigenschap of fenomeen, maar ook op het dominante karakter van een idee of opvatting binnen een groep. In formele of wetenschappelijke teksten wordt prevaleren veelal gebruikt om aan te geven dat een bepaald verschijnsel vaker of belangrijker is dan andere.

Het woord is afgeleid van het Latijn praevalere, letterlijk ‘voor krachtig zijn’, samengesteld uit prae- ‘voor’ en valere ‘krachtig zijn’. In het Nederlands heeft prevaleren een betekenis die aansluit bij het Engelse prevail. Een verwant zelfstandig naamwoord is prevalentie, de mate waarin iets in een populatie voorkomt; de term wordt veel gebruikt in epidemiologie en sociale wetenschappen. Een nauw verwant bijvoeglijk naamwoord is prevalent, hoewel dit in het Nederlands minder gebruikelijk is dan het Engelse equivalent.

Gebruik en syntaxis: prevaleren wordt meestal intransitief gebruikt met een toevoeging zoals boven of in, bijvoorbeeld "X prevaleert boven Y" of "X prevaleert in de populatie." Het kan zowel letterlijk als figuurlijk worden toegepast, bijvoorbeeld over ziektepatronen, opvattingen, trends of eigenschappen. In medische teksten gaat het vaak om de mate van voorkomen (de prevalentie) van een aandoening; prevaleren verwijst dan naar wat overheerst of vaker voorkomt in een doelgroep.