polypeptidehormoon

Een polypeptidehormoon is een hormoon dat bestaat uit één of meerdere polypeptideketens. In tegenstelling tot lipofiele steroïde hormonen is een polypeptidehormoon wateroplosbaar en kan het de plasmamembraan niet passeren. Het werkt via specifieke receptoren op het celoppervlak en activeert signaaltransductieroutes die fysiologische responsen induceren.

Polypeptidehormonen worden meestal gesynthetiseerd in secretorische cellen als voorloperstoffen. Ze beginnen als preprohormonen, worden in het endoplasmatisch reticulum getransleerd tot prohormonen en vervolgens tot de actieve hormonen verwerkt. De hormonen worden opgeslagen in secretorische granules en vrijgegeven door exocytose bij stimulus, vaak Ca2+-afhankelijk.

Bij receptorbinding activeren polypeptidehormonen vaak G-eiwitgekoppelde receptoren of receptoren met tyrosinekinasen. Dit veroorzaakt afgifte van second messengers zoals cAMP, IP3/DAG of intracellulair calcium, wat enzymactiviteit, ionkanalen of translatie beïnvloedt.

Belangrijke voorbeelden zijn insuline, glucagon, groeihormoon, prolactine, ACTH, TSH, LH/FSH en parathyroidhormoon. Deze hormonen reguleren processen zoals glucosehomeostase, groei, water- en zoutbalans, voortplanting en botstofwisseling.

Stoornissen in polypeptidehormonen kunnen leiden tot ziekten zoals diabetes mellitus (insuline-deficiëntie of -resistentie) en aandoeningen gerelateerd aan groeihormoonproductie. Vanwege beperkte orale stabiliteit worden ze meestal geïnjecteerd; ze hebben doorgaans korte halfwaardetijd en worden snel door proteasen afgebroken.