pathologiseren

Pathologiseren is een werkwoord uit het Nederlands waarmee wordt aangeduid dat een bepaald gedrag, kenmerk of verschijnsel als pathologie of als medische aandoening wordt gezien, gepresenteerd of verklaard. Het is een vorm van medicalisering, namelijk het proces waarbij niet-medische problemen binnen het medische kader worden geplaatst, vaak met steun van professionele instellingen en wetgeving. De term is afgeleid van pathologie, de leer van ziekten, en het achtervoegsel -eren dat aanduidt dat iets als zodanig wordt gemaakt of gezien.

In verschillende domeinen wordt pathologiseren gebruikt, zoals geneeskunde, psychologie en sociologie, maar ook in discussies over gender, seksualiteit, deviant gedrag en beperking. Voorstanders zien pathologiseren soms als middel om hulp en verzekerbare zorg mogelijk te maken, diagnostische helderheid te bieden en de impact van een probleem op het dagelijks leven te erkennen. Kritiek is echter dat het stigma kan versterken, autonomie kan beperken en oorzaken van problemen enkel in de individu kan zoeken, terwijl sociale, economische of structurele factoren onderbelicht blijven. Overdiagnose en overbehandeling kunnen het gevolg zijn, met medische surveillance als extra last.

Historisch zijn er voorbeelden waarbij pathologiseren gezaghebbend werd toegepast. Zo werd homoseksualiteit in het verleden als psychiatrische aandoening beschouwd in officiële classificatiesystemen, tot het in de jaren zeventig werd verwijderd. Tegenwoordig pleiten velen voor demedicalisering of een bredere sociale benadering van uitdagingen, met aandacht voor context, preventie en ondersteunde zorg.