overpopulatie

Overpopulatie is een begrip uit de demografie en milieukunde dat verwijst naar een situatie waarin het aantal mensen in een gebied het draagvlak van de omgeving overschrijdt. De resulterende druk op voedsel, water, huisvesting en infrastructuur kan leiden tot verslechterde leefomstandigheden en ecologische schade.

Oorzaken komen voort uit een combinatie van hoge vruchtbaarheid, afname van sterfte op lange termijn, urbanisatie en ongelijke welvaartsverdeling. Veranderingen in technologie en economie beïnvloeden de efficiëntie waarmee hulpbronnen worden gebruikt. Daarnaast spelen consumptiepatronen en regionale druk op hulpbronnen een cruciale rol.

Gevolgen kunnen bestaan uit voedsel- en waterschaarste, vervuiling, verlies van biodiversiteit, congestie in steden, betaalbaar wonen, en druk op gezondheidszorg en onderwijs. Bij gebrek aan adequate planning kan dit leiden tot armoede en sociale spanningen.

Indicatoren zijn onder meer bevolkingsdichtheid, draagvlak van ecosystemen, ecologische voetafdruk, vruchtbaarheidscijfer en urbanisatiegraad.

Beleidsreacties richten zich vaak op gezinsplanning en onderwijs, gendergelijkheid, toegang tot anticonceptie, armoedebestrijding, duurzame stedelijke ontwikkeling, en efficiënt beheer van water en energie. Technologie en economische ontwikkeling kunnen draagkracht vergroten zonder toenemende druk op hulpbronnen.

De discussie is genuanceerd: sommigen leggen meer nadruk op regionale overbevolking en consumptiepatronen, anderen benadrukken technologische vooruitgang en aanpassing van de draagkracht. In de meeste gevallen gaat het om een combinatie van bevolkingsgrootte en per capita verbruik.