opsporingsonderzoek

Opsporingsonderzoek is een fase in het Nederlandse strafrecht waarin politie en Openbaar Ministerie onderzoek doen naar een mogelijk strafbaar feit. Het doel is vast te stellen of er voldoende aanleiding is voor vervolging en wie verantwoordelijk is voor het gepleegde delict.

Tijdens een opsporingsonderzoek verzamelt men feiten en bewijsmateriaal. Daartoe horen het verhoren van getuigen en verdachten, het doen van onderzoek ter plaatse, het in beslag nemen van spullen en, indien nodig, forensisch en digitaal onderzoek. De acties moeten proportioneel en noodzakelijk zijn en berusten op de bevoegdheden van de politie en de instructies van het Openbaar Ministerie (OM). Het OM heeft de eindverantwoordelijkheid voor de opsporing en kan besluiten tot het geven van opdrachten of het inzetten van aanvullende middelen.

Verdachten en getuigen hebben tijdens het onderzoek rechten. Verdachten hebben onder meer het recht op bijstand van een advocaat, het recht om te zwijgen en het recht om geïnformeerd te worden over de aard van de verdenking. Het onderzoek wordt zo veel mogelijk gebaseerd op bewijs en rechtsgelijkheid, met waarborgen voor privacy en proportionaliteit.

Een opsporingsonderzoek kan eindigen in seponering (het niet vervolgen van de zaak) als de bewijsmiddelen ontoereikend zijn. Als er wel genoeg bewijs is, kan het OM besluiten tot vervolging, wat leidt tot een vervolg in de rechtspraak, zoals dagvaarding en terechtzitting. De regels hiervoor zijn vastgelegd in het Wetboek van Strafvordering en aanvullende wetten.