opgevallen

Opgevallen is het voltooid deelwoord van het Nederlandse werkwoord opvallen, wat betekent: aandacht trekken of opvallen in opvallende mate. Het kan ook als bijvoeglijk naamwoord worden gebruikt in de context van iets dat opvalt, maar in de meeste gevallen functioneert het als onderdeel van een voltooid tijdsvorm.

Grammaticaal gezien is opvallen een separabel werkwoord van de prefix op- en het werkwoord vallen. In de tegenwoordige tijd scheidt de prefix zich meestal af (valt op), terwijl in de voltooide tijd het voltooid deelwoord met het hulpwerkwoord zijn wordt gebruikt: iets is opgevallen. De leertaal kent varianten zoals viel op (verleden tijd) en is opgevallen (voltooid tegenwoordige tijd).

Het gebruik van opvallen ligt vooral in het aangeven dat iets op korte afstand, opvallend of opmerkelijk is, of de aandacht trekt. Voorbeelden: De kleur van de jas valt meteen op. Het rapport is opgevallen bij de inspecteurs. Een gebeurtenis kan opvallen doordat deze afwijkt van wat normaal is. Opvallen kan zowel positief als negatief zijn, afhankelijk van de context.

Etymologisch komt opvallen van op- (naar, richting) en vallen, wat beeldspraak oplevert van iets “ergens opvallen” of “naar voren vallen.” Tegenhangers zijn onder meer opmerkelijk of opvallend, wat als bijvoeglijk naamwoord wordt gebruikt om iets beschrijvend te karakteriseren, bijvoorbeeld een opvallende fout of een opvallende eigenschap.

Zie ook: opmerkelijk, opvallend, opmerken, merken.