oogbewegings

Oogbewegingen zijn de bewegingen van de ogen die de visuele waarneming sturen en het zicht stabiliseren. Ze maken het mogelijk om objecten in ons gezichtsveld te richten, te volgen en vast te houden terwijl ons hoofd beweegt of de omgeving beweegt. Goed gecoördineerde oogbewegingen zijn cruciaal voor lezen, visuele ruimtelijke verwerking en balans.

De belangrijkste typen oogbewegingen zijn saccades, pursuit en vergence. Saccades zijn snelle, ballistische verplaatsingen van de blik tussen fixaties. Pursuit zijn langzamere, vloeiende bewegingen die een bewegend object volgen. Vergence omvat convergentie en divergentie van beide ogen om op hetzelfde object op verschillende afstanden te focussen, wat essentieel is voor dieptezicht. Daarnaast bestaan nystagmus, een ritmische, meestal automatische oogbeweging die vaak fysiologisch is bij snel bewegende beelden maar ook kan wijzen op pathologie. Reflexmatige bewegingen zoals het vestibulo-oculaire reflex (VOR) stabiliseren de ogen tijdens hoofdbewegingen.

Neurale controle vindt plaats in een netwerk van hersenstructuren, waaronder de frontale oogvelden en parietale ogenvelden, het superior colliculus, de hersenstam (PPRF en n. III, IV, VI), en het cerebellum. Het vestibulaire systeem levert input voor stabilisatie van het beeld tijdens bewegingen.

Evaluatie gebeurt klinisch met oogbewegingsonderzoek, waaronder testen op saccades, pursuit en vergence, en instrumenteel met video-oculografie of scleraal-zoekspoeltechnieken. Oogbewegingsstoornissen komen voor bij neurologische aandoeningen zoals nystagmus, internucleaire oftalmoplegie, craniale zenuwpijn, strabismus en vestibulaire aandoeningen, maar kunnen zowel door aging als door ontwikkeling beïnvloed worden. Oogbewegingen zijn bovendien belangrijk in onderzoek naar visuele verwerking en in patiëntenzorg voor diagnose en revalidatie.