ontzetting

Ontzetting is een juridische term die in het Nederlands recht wordt gebruikt voor de ontneming van bepaalde rechten of de uitsluiting uit het dragen van een openbaar ambt. De term kan verwijzen naar twee hoofdgevallen: ontzetting uit de uitoefening van bepaalde rechten en ontzetting uit het ambt.

Etymologie en betekenis. Ontzetting komt van het voorvoegsel ont- (on-, verwijderen) en zetting (het plaatsen of vaststellen). In juridische context duidt het op een formele handeling waarbij iemand tijdelijk of blijvend uit een rechtspositie of uit het rechtsbezit van bepaalde rechten wordt gezet.

Toepassingsgebieden. In beide landen geldt ontzetting vaak als sanctie voortvloeiend uit een strafrechtelijke veroordeling of uit een bestuurlijke beslissing. Ontzetting uit de uitoefening van rechten kan betrekking hebben op burgerrechten zoals stem- en kiesrecht, en soms op het uitoefenen van bepaalde verboden of beperkingen. Ontzetting uit het ambt betreft de verwijdering uit een openbaar ambt of functie, bijvoorbeeld wegens misdragingen, belangenverstrengeling of andere tekortkomingen die de geschiktheid voor het ambt aantasten.

Procedure en duur. Een ontzetting wordt doorgaans opgelegd door een rechter, een commissie of een bevoegde overheidsinstantie via een formele beslissing. Er kunnen regels bestaan over beroep of herziening. De duur van ontzetting varieert; sommige vormen zijn tijdelijk (met de mogelijkheid tot herziening of rehabilitation), andere zijn permanent.

Gevolgen. Het gevolg is verlies van rechten en bevoegdheden die aan de positie of status zijn verbonden. Dit kan stemmen, kiesrecht, het (niet) kunnen bekleden van bepaalde publieke functies en andere civiele rechten omvatten.

Zie ook verwante concepten zoals uitsluiting uit rechtsbevoegdheid en verwijdering uit het ambt.