onmachtige

Onmachtige is een bijvoeglijk naamwoord in het Nederlands dat aangeeft dat iemand of iets geen invloed, macht of vermogen heeft om te handelen of te veranderen. Het kan slaan op personen, groepen of situaties waarin men wordt beperkt door gebrek aan macht of middelen. Het tegenovergestelde is machtig. De afleiding komt van macht, met het ontkennende voorvoegsel on-, en wordt in de meeste gevallen als attributief bij een zelfstandig naamwoord gebruikt (bijvoorbeeld een onmachtige houding, een onmachtige regering) en in predicatieve zinsbouw kan men ook zeggen dat iemand onmachtig is.

Etymologie: onmachtig is afgeleid van machtig, met het voorvoegsel on- dat ontkenning uitdrukt. Het zelfstandig naamwoord onmacht verwijst naar het gebrek aan macht of het ervaren gevoel van machteloosheid. De combinatie maakt een breed toepassingsgebied mogelijk, variërend van politiek en bestuur tot persoonlijke en sociale situaties.

Gebruik: het begrip wordt in diverse domeinen toegepast. In een politieke of organisatorische context spreekt men bijvoorbeeld van een onmachtige regering of een onmachtig managementteam wanneer zij niet in staat zijn om beslissingen effectief uit te voeren of veranderingen door te voeren. In maatschappelijke of psychologische contexten kan men spreken van onmacht bij burgers of werknemers die zich machteloos voelen tegenover structuren of omstandigheden. Het begrip illustreert vaak een gebrek aan invloed, bevoegdheid of middelen en kan zowel feitelijk als gevoelsmatig van aard zijn.

Zie ook: macht, machteloos, machteloosheid, onmacht.