omvallende

Omvallende is het tegenwoordige deelwoord van het werkwoord omvallen, wat letterlijk ‘overvallen door het vallen’ betekent. Het is een bijvoeglijk naamwoordvorm die wordt gebruikt om iets te beschrijven dat op het punt staat te vallen of dat in een toestand verkeert waarin het dreigt te vallen. In die zin heeft het een momentoplossende, waarschuwende bijklank, bijvoorbeeld bij bomen, lantaarnpalen of andere constructies die door wind, verzakking of schade kunnen omvallen.

Gebruik en nuance

In het Nederlands komt omvallende vaak voor in contexts zoals weers- en veiligheidsberichten, waarin wordt gewezen op gevaren door vallende objecten. Voorbeelden zijn “omvallende bomen”, “omvallende lantaarnpalen” of “omvallende takken”. De vorm wordt als bijvoeglijk naamwoord verbogen: “de omvallende boom” (enkelvoud, bepaald), “een omvallende boom” (enkelvoud, onbepaald) en “omvallende bomen” (meervoud). Voor gebeurtenissen die reeds hebben plaatsgevonden, wordt meestal de past participle gebruikt: “omgevallen bomen”.

Relaties en verwante termen

Het werkwoord omvallen maakt ook de tegenstelling met de voltooide vorm “omgevallen” duidelijk. Daarnaast kunnen verwante uitdrukkingen beschrijven wat eventueel gebeurt, zoals “dreigend omvalt” of “in de verplaatsing van vallen” in minder gangbare zinsconstructies. In technisch-journalistieke teksten kan omvallende dan ook fungeren als generaliserend descriptor voor objecten die onder spanning staan en gevaar opleveren.

Zie ook

Omvallen (werkwoord), omgevallen, omvallend (gerelateerde vormen), vallend/val, veiligheidssignalering.