nietdierlijke

Nietdierlijke is een Nederlands adjectief dat letterlijk “niet dierlijk” betekent. Het wordt gebruikt om aan te geven dat iets geen dier is, oftewel niet tot de dierenwereld behoort. In informele en educatieve contexten dient het vaak als contrast met dieren (dierenrijk) en helpt het bij het onderscheiden van andere levensvormen of objecten. De gangbare schrijfwijze is meestal niet-dierlijk of niet-dierlijk; ook de samenstelling nietdierlijk komt voor in sommige teksten.

Etymologisch is het afgeleid van niet (onzijdig partikel betekenend “niet”) en dierlijk (verwant aan dier). Het kan in verschillende grammaticale vormen voorkomen, zoals niet-dierlijk, niet-dierlijke of niet-dierlijkheid, afhankelijk van de zinsbeschikking.

Gebruik en betekenisveld. In biologie en onderwijs wordt niet-dierlijk vaak gebruikt om dieren te scheiden van andere levende wezens zoals planten, schimmels en micro-organismen. Het dient dan als informele classificatiehulp in tegenstelling tot “dierlijk.” In bredere taalgebruik kan het ook verwijzen naar objecten of eigenschappen die geen dierlijke kenmerken vertonen, bijvoorbeeld een niet-dierlijke structuur of niet-dierlijke eigenschappen. In filosofische of ethische gesprekken kan niet-dierlijk ook verwijzen naar niet-dierlijke wezens of entiteiten die geen animale status hebben, afhankelijk van de gebruikte definitie.

Voorbeelden: planten en schimmels worden in typisch onderwijscontexten als niet-dierlijk beschouwd; bacteriën en protozoa worden vaak als niet-dierlijk aangemerkt in informele beschouwingen. Niet-dierlijkheid is dus een relatieve aanduiding die afhangt van het contextuele onderscheid tussen dieren en andere categorieën.

Zie ook: dierlijk, plantaardig, schimmel, niet-levend.