nietbehandelbaar

Nietbehandelbaar is een term uit de gezondheidszorg die verwijst naar aandoeningen of situaties die niet vatbaar zijn voor medische behandeling met betekenisvol voordeel. Het kan zowel slaan op ziekten waarvoor geen effectieve curatieve of disease-modifying opties bestaan, als op omstandigheden waarin verder ingrijpen uitsluitend een disproportionele last oplevert in verhouding tot het beoogde effect.

In de klinische praktijk speelt bij het oordeel over niet behandelbaar onder meer de prognose, de verwachte impact op de kwaliteit van leven en de wensen van de patiënt een rol. Artsen en patiënten kunnen samen besluiten tot een zorgaanpak die gericht is op comfort en palliatieve zorg in plaats van intensieve, mogelijk futiele behandelingen. Het concept futility of clinical futility wordt gebruikt om aan te geven dat ingrijpen weinig kans heeft op een zinvol of acceptabel resultaat.

Ethiek speelt daarbij een belangrijke rol, met aandacht voor autonomie, informed consent en de rechten van patiënten om te voorkomen dat behandeling wordt voortgezet die alleen schade oplevert. Herbeoordeling is essentieel, omdat vooruitgang in onderzoek en behandeling toekomstige opties kunnen openen.

Voorbeelden van niet behandelbare situaties zijn onder meer vergevorderde of metastaserende kanker zonder curatieve opties, eindfase van progressieve neurodegeneratieve aandoeningen, en irreversibele multi-systeeminsufficiëntie waar extra therapie geen betekenisvol voordeel biedt. Het begrip verwijst dus meer naar de beperkte effectiviteit van behandeling dan naar een morele afwijzing van zorg.