nierfunctieachteruitgang

Nierfunctieachteruitgang is de afname van de filterfunctie van de nieren. Vaak gaat dit samen met chronische nierziekte die zich over maanden tot jaren ontwikkelt. De nierfunctie wordt voornamelijk gemeten met de glomerulaire filtratiesnelheid (GFR); de geschatte GFR (eGFR) is hiervoor de gebruikelijke maat. Ook albuminurie (eiwit in de urine) wijst op nierbeschadiging. Op basis van eGFR worden vijf stadia onderscheiden van milde tot eindige achteruitgang.

Oorzaken: de belangrijkste oorzaak is vaak diabetes mellitus, gevolgd door hypertensie. Andere mogelijke oorzaken zijn glomerulonefritis, polycysteuze nierziekte, chronische obstructie van de urinewegen en langdurig gebruik van nierbeschadigende medicijnen zoals NSAID’s.

Diagnostiek en stadiering: eGFR en albuminurie bepalen meestal het stadium. Beeldvorming zoals een echografie kan aangeboren of structurele afwijkingen aan het licht brengen. CKD wordt meestal in vijf stadia ingedeeld, van stadium 1 tot stadium 5, waarbij stadium 5 eindstadium nierfalen is.

Symptomen en monitoring: veel patiënten hebben in de vroege stadia geen klachten. Bij verdere achteruitgang kunnen vermoeidheid, vochtophoping, kortademigheid en misselijkheid voorkomen. Routinecontroles omvatten bloeddruk, nierfunctie, elektrolyten en urineanalyse. Aanbevolen voedingsaanpassingen zijn natrium- en eiwitbeperking, beperking van kaliumrijk voedsel, stoppen met roken en tijdige vaccinaties.

Behandeling en prognose: het doel is vertraging van de achteruitgang en behandeling van de onderliggende oorzaken. Bij hoge bloeddruk en diabetes worden vaak ACE-remmers of ARB’s voorgeschreven, naast glucosebeheer en lipidebeheer. Bij eindstadium nierfalen is niervervanging nodig, bijvoorbeeld dialyse of niertransplantatie. De snelheid van achteruitgang varieert tussen patiënten.