nauwkeurigheids

Nauwkeurigheid is een eigenschap van metingen en schattingen die aangeeft hoe dicht een meetwaarde bij de echte, onbekende waarde ligt. In de wetenschap en industrie verwijst het begrip vaak naar de mate waarin een meetmethode biasvrij en betrouwbaar werkt.

Precisie en nauwkeurigheid worden vaak onderscheiden. Precisie verwijst naar de variatie tussen herhaalde metingen: een kleine spreiding betekent hoge precisie. Nauwkeurigheid verwijst naar de afstand tussen de gemeten waarde en de werkelijke waarde: een kleine afstand betekent hoge nauwkeurigheid. Een meetreeks kan dus hoog gepreciseerd maar weinig nauwkeurig zijn als alle metingen telkens dichtbij elkaar liggen maar ver van de waarheid verwijderd zijn.

Oorzaken van onnauwkeurigheid omvatten systematische fouten (bias) die de meting structureel afwijken van de waarheid en daardoor de nauwkeurigheid verlagen, evenals omgevingsinvloeden en instrumentfouten. Willekeurige fouten verlagen de precisie doordat ze de spreiding vergroten. Het verbeteren van nauwkeurigheid vereist vaak kalibratie, het gebruik van referentiematerialen en traceerbare standaarden, correcte meetmethoden en controle van omgevingsfactoren.

In de metrologie wordt nauwkeurigheid beoordeeld binnen een kwaliteits- en onzekerheidskader. Een belangrijke stap is het bepalen van de meetonzekerheid, een schatting van de mogelijke afwijking van de werkelijke waarde, gekoppeld aan traceerbare referenties volgens internationale normen en procedures.

Toepassingsgebieden zijn onder meer laboratoria, productietakken, prestaties van instrumenten en onderzoeksomgevingen. Het begrip is breed toepasbaar bij elke situatie waarin betrouwbare en relevante meetresultaten vereist zijn. See also: precisie, bias, meetonzekerheid, kalibratie, traceerbaarheid.