mutatiebreeding

Mutatiebreeding is een veredelingstechniek waarbij mutaties worden opgewekt om genetische variatie in planten te creëren, die vervolgens wordt gebruikt om gewenste eigenschappen te selecteren.

Mutaties worden doorgaans geïnduceerd met mutagene factoren zoals fysieke straling (gamma-, X- of beta-straling) en chemische mutagenen zoals EMS (ethyl methanesulfonate) of DES. Behandelingen kunnen plaatsvinden op zaden, stuifmeel of weefsels.

Na behandeling worden de beschadigde zaden geteeld om M1-planten te verkrijgen; in M2-generatie komen recessieve mutaties tot uitdrukking, waardoor selectie mogelijk is. Screening gebeurt vaak op agronomische eigenschappen zoals opbrengst, ziekteresistentie en kwaliteit, in veld- of laboratoriumomstandigheden; moderne methoden zoals TILLING helpen mutaties in specifieke genen te identificeren.

Voordeel: mutatiebreeding creëert genetische variatie zonder het gebruik van recombinant-DNA, waardoor ontwikkelde rassen in veel jurisdicties als conventioneel vallen en niet onder GMO-regelgeving vallen; dit maakt snelle ontwikkeling van rassen met karakteristieken mogelijk zonder transgene introductie.

Belangrijke toepassingen zijn onder meer ziekte-resistentie, abiotische stressbestendigheid, en kwaliteit; duizenden cultivars zijn wereldwijd in gebruik; FAO/IAEA ondersteunt mutatiebreeding-programma's en verstrekt informatie.

Beperkingen: mutaties zijn doorgaans willekeurig en kunnen ongewenste eigenschappen introduceren; screening en assessering zijn arbeidsintensief en tijdrovend; regulatoire eisen variëren per land.