microhabitatvariatie

Microhabitatvariatie verwijst naar de variatie op kleine schaal in de kenmerken van een leefgebied. Binnen een bos, een rivieroeversgebied of een stedelijke omgeving bestaan microhabitats met verschillende temperatuur, vochtigheid, lichtintensiteit, bodem- of substraatstructuur en beschutting. Die fijnmazige patronen ontstaan door de aanwezigheid van vegetatielaag, ondergrond, waterstroming en microtopografie, en door de gewoonten van dieren en planten die beschutting of voedselplekken gebruiken.

Deze kleine verschillen zijn ecologisch significant omdat veel soorten afhankelijk zijn van specifieke microhabitats. Door microhabitatvariatie kan er nichepartitie optreden en kan de biodiversiteit toenemen, zelfs binnen ogenschijnlijk uniforme habitats. Op deze manier worden verschillende niches mogelijk gemaakt binnen korte afstanden.

Oorzaken en kenmerken zijn onder meer variaties in licht, vocht en temperatuur; verschillen in bodemtextuur en vochtregime; aanwezigheid van schuilplaatsen; en lokale voedselbronnen. Voorbeelden zijn een vochtige microhabitat onder rottend hout in een bos, zones met verschillende stroomsnelheid en zuurstofniveaus in een beekdal, of scheuren in rotsen en schors die beschutting bieden aan kleine organismen.

Onderzoek naar microhabitatvariatie maakt gebruik van microklimaatmetingen, gedetailleerde kaartlegging van substraten, kleine steekproeven en analyse van soortensamenstelling per microhabitat. Behoud en beheer van microhabitatvariatie kunnen de veerkracht en functionaliteit van ecosystemen ondersteunen. Klimaatverandering kan deze patronen wijzigen, met gevolgen voor soortgemeenschappen en interacties.