mechaniseren

Mechaniseren, ook wel mechanisatie genoemd, is het proces waarbij handmatige arbeid of dierlijke arbeid wordt vervangen door machines en mechanische systemen. Het komt voor in diverse sectoren, met name landbouw, industrie en bouw. Het doel is om productiviteit, efficiëntie en consistentie te verhogen, terwijl repetitieve of gevaarlijke arbeid wordt verminderd. Mechanisatie ontstond in wezen tijdens de Industriële Revolutie, toen stoomkracht, later elektriciteit en verbrandingsmotoren beschikbaar kwamen voor arbeidsprocessen. In de landbouw begon mechanisatie met eenvoudige werktuigen en ploegmachines; later volgden trekkers, oogstmachines en melk- en voermachines.

In de landbouw heeft mechanisatie geleid tot grootschalige productie en meer voorspelbare opbrengsten, maar vereist het kapitaal, onderhoud en bevoorrading met brandstoffen of elektriciteit. In de industrie heeft mechanisatie de productie verhoogd via lopende assemblagelijnen, CNC-machines, gereedschapmachines en mechanische efficiëntie. Mechanisatie verandert arbeidsverdeling: sommige taken worden vervangen door machines, terwijl er behoefte ontstaat aan onderhoud, aansturing, planning en technologische vaardigheden.

Tegenwoordig verloopt mechanisatie verder via automatisering en robotisering, digitale sensoren en het Internet of Things. Precisielandbouw, procesautomatisering en data-analyse spelen een grotere rol, met voordelen voor productiviteit en duurzaamheid maar ook vragen over milieu-impact en banen. Globale verschillen bestaan in het tempo en de intensiteit van mechanisatie, mede afhankelijk van kapitaal, infrastructuur en beleid. Doel van beleid en bedrijfsvoering is vaak om de voordelen van mechanisatie te maximaliseren en tegelijkertijd de nadelen te beperken, bijvoorbeeld door scholing en duurzame energie.