luchtpijpen

Luchtpijp, ook wel trachea genoemd, is de luchtweg die de keel (farynx) verbindt met de bronchiën in de longen. De belangrijkste functie is het geleiden van lucht naar de longen en het beschermen van de lagere luchtwegen tegen stof en ziekteverwekkers, mede door een slijmvlies met trilhaarepitheel en mucociliaire beweging.

Anatomie en structuur: De trachea loopt in het middellijngebied van de nek en de borstkas, vóór de slokdarm. Ze is ongeveer 11 centimeter lang en heeft C-vormige kraakbeenkraagjes die de wand open houden. Achter de kraakbeenringen ligt een membraan met de trachealis-spier. Aan de onderkant splitst de trachea in de linker en rechter hoofdbronchus bij de carina, ongeveer op het niveau van de sternal angle (T4-T5). De wand wordt bekleed door een pseudostratified trilhaarepitheel met slijmbekercellen en onderliggende slijmklieren; dit slijmvlies houdt stof en micro-organismen buiten en de trilhaartjes verplaatsen slijm richting keel.

Fysiologie en innervatie: De trachea maakt deel uit van de ademhalingsweg en beschikt over bloedvoorziening via bronchiale arteriën. Innervatie verloopt via de nervus vagus en het pulmonale plexus, wat bronchodilatatie, secretie en mucociliaire activiteit reguleert.

Klinische aspecten: De trachea kan beschadigd raken door trauma of ontsteking (tracheitis) en kan versten bij stenose. Ze wordt vaak geviualiseerd bij medische procedures zoals endotracheale intubatie of een tracheostomie. Congenitale afwijkingen en tumoren kunnen de ademweg verstoren, met name bij kinderen dankzij een relatief kleinere diameter.

Ontwikkeling: De trachea ontstaat uit het voorgebeidende endoderm en mesenchym; kraakbeenringen vormen de wand terwijl slijmvlies en trilhanen zich ontwikkelen.