lichtmicroscoop

Een lichtmicroscoop is een optisch instrument dat zichtbare lichtgolven gebruikt om kleine objecten te vergroten en af te beelden met behulp van lenzen. Bij doorlichting gaat het licht meestal door het voorwerp heen, waardoor een transmissiebeeld ontstaat, maar bij sommige monsters kan ook reflecterend licht worden gebruikt. De combinatie van objectieve en oculair lenst het beeld en vergroot het waargenomen gebied.

Belangrijke onderdelen zijn onder meer een lichtbron (vaak LED of halogeen), een condensator, een objectief, een oculair, en een weerstandbare tafel met een stage en fijne en grove scherpstelling. Een diafragma regelt de hoeveelheid licht en contrast. Moderne modellen kunnen aanvullende elementen bevatten zoals kaarten voor koeling, digitale camera-aansluitingen en verschillende belichtingsroutes voor specifieke toepassingen.

Er bestaan diverse modi en uitbreidingen van de lichtmicroscoop. De helder-veldmodus is de standaard en geeft een algemene afbeelding van het preparaat. Fasecontrast en differentiële interferentiecontrast verbeteren het zicht op transparante of weinig contrasterende monsters. Donker-veld belichting verhoogt randcontrasten bij meerdere materialen. Fluorescentie-modi gebruiken fluorophores en speciale filters om specifieke structuren zichtbaar te maken. Confocale systemen scannen met laserlicht voor scherpe optische doorsnedes.

De resolutie van een lichtmicroscoop is beperkt door diffractie; doorgaans ligt de praktische grens van zichtbare details rond 200 nanometer. Ondanks beperkingen blijft het instrument breed inzetbaar in biologie, geneeskunde, onderwijs en materiaalonderzoek, waar cellulaire structuren, weefsels en micro-elementen vaak standaard onderzocht worden.

Historische ontwikkeling en toepassingen hebben geleid tot een fundamenteel hulpmiddel in laboratoria en kantoren wereldwijd.