landbouwrotaties

Landbouwrotaties zijn systemen waarbij op hetzelfde perceel gedurende opeenvolgende teeltseizoenen of jaren verschillende gewassen worden geteeld. Het doel is de bodemvruchtbaarheid te behouden en ecologische balans te bevorderen door stikstof-, nutriënten- en ziektebeheer, plus onkruidonderdrukking en bodemstructuurverbetering.

Historisch ontstonden rotaties uit traditionele wisseling van gewassen in het drie- of vijfveldsysteem en uit later toegevoegde opeenvolgingen van peulvruchten, granen, wortelgewassen en groenbemesters. Moderne rotaties variëren meestal van twee tot zeven jaar, afhankelijk van gewaskeuze, bodemtype en economische randvoorwaarden. Er is vaak aandacht voor de balans tussen hogere kortetermijnopbrengst en langetermijnbodemkwaliteit.

Belangrijke bouwstenen van landbouwrotaties zijn peulvruchten (bonen, erwten, lupines) die stikstof uit de lucht binden, granen of aardappel-/maïsgroenten, en groenbemesters zoals klaver of bladrammenas. Grootschalige rotaties combineren doorgaans een hoofdgewas met een inlaaggroenbemester en plantenresten die worden ingewerkt. Het doel is een geleidelijke mineralisatie van nutriënten, betere bodemstructuur en lagere ziekten- en plaagdruk, zonder afhankelijk te zijn van enkelvoudige gewasculturen.

Voordelen van vruchtwisseling zijn onder meer verbeterde bodemvruchtbaarheid, stikstofvoorziening door peulvruchten, betere bodemstructuur, minder behoefte aan chemische bestrijdingsmiddelen en minder onkruiddruk. Nadelen kunnen hogere plannings- en logistieke eisen met zich meebrengen en mogelijk kortetermijnopbrengsten beïnvloeden.

Bij het ontwerpen van een rotatie houdt men rekening met bodem- en klimaatcondities, marktprijzen, arbeid en machines. Een eenvoudige 2-jaars rotatie kan tarwe–bonen zijn, een 3-jaars rotatie tarwe–klaver–maïs, en voor langere rotaties meerdere gewassen met groenbemesters. Rotaties worden periodiek geëvalueerd en bijgesteld aan de hand van bodemanalyses en opbrengsten.