laminopathieën

Laminopathieën zijn een groep erfelijke aandoeningen die wordt veroorzaakt door mutaties in genen die coderen voor lamine-eiwitten of andere componenten van het kernmembraan. De belangrijkste betrokken genen zijn LMNA (lamines A en C), LMNB1 en LMNB2. Deze mutaties beïnvloeden de structuur en functie van de kernlamina, wat leidt tot een uiteenlopend klinisch beeld dat vaak weefselspecifiek is, met betrokkenheid van spierweefsel, vetweefsel, zenuwweefsel en het hart.

De ziekte veroorzaakt veranderingen in de cellulaire mechanica en genregulatie. Lamines vormen het mechanisch ondersteunende netwerk van de kern en spelen een rol bij de regulatie van genexpressie. Mutaties kunnen de kernstabiliteit verminderen, mechanische stress slecht verwerken en abnormale signaalroutes in gang zetten, wat cel- en weefselreacties op lange termijn kan beïnvloeden. Het fenotype varieert afhankelijk van de mutatie en het aangetaste weefsel.

Veelvoorkomende fenotypes zijn lipodystrofieën zoals Dunnigan-type familiaire partiële lipodystrofie (FPLD2), spierzwakte en contracturen bij Emery-Dreifuss spierdystrofie type 2 (EDMD2), en cardiomyopathieën met geleidingsstoornissen. Daarnaast worden mandibuloacrale dysplasie en andere progeroïde syndromen aan LMNA-mutaties toegeschreven. Een apart fenomeen is duplicatie van LMNB1, geassocieerd met autosomaal dominant geleide leukodystrofie (ADLD).

Diagnose gebeurt meestal via klinische evaluatie in combinatie met genetische testing (gerichte sequencing van LMNA, LMNB1/LMNB2). Behandeling is voornamelijk ondersteunend en multidisciplinair, gericht op symptomatische zorg, metabole complicaties bij lipodystrofie en de behandeling van cardiomyopathie en geleidingsstoornissen. De prognose is sterk afhankelijk van het specifieke fenotype en de betrokken organen.

---