klierweefsel

Klierweefsel verwijst naar weefsel dat bestaat uit secretorische cellen die klieren vormen en stoffen afscheiden. De secreties kunnen enzymen en hormonen zijn, maar ook slijm, zweet of talg. Klieren kunnen via afvoerkanalen secreteren (exocrien) of ductloos, direct in het bloed afscheiden (endocrien).

Klieren worden onderverdeeld op basis van structuur en secretiemechanisme. Exocriene klieren hebben afvoerkanalen die secreties naar epitheeloppervlak of penseelgebied transporteren, terwijl endocriene klieren geen kanalen hebben en direct hun secreties in de bloedbaan afgeven. Op basis van organisatie zijn klieren eenvoudig (one duct), of samengesteld (meerdere ducts). Ook onderscheidt men tubuloacinaire en tubuloalveolair gevormde klieren. De aard van de secretie kan mucous (slijmachtig), serous (helder enzymachtig) of gemengd zijn.

Histologisch bestaan klierunits uit klierepitheel dat acini (klierzakjes) of tubuli kan vormen. Acinaire cellen kunnen serous of mucous zijn. In veel klieren ligt bindweefselstroma en kunnen myoepitheelcellen voorkomen die de secretie helpen uitdrijven, zoals bij zweet- en melkklieren. Secreties verlaten de klier via ducti of, bij endocriene klieren, worden afgegeven aan het capillairnetwerk.

Functie en regulatie verlopen vaak via zenuwstimulatie of hormonale signalen. Parasympathische activiteit verhoogt doorgaans de secretie (bij speekselklieren), terwijl hormonen de productie van specifieke kliersecreties sturen (bijvoorbeeld hormonen uit de hypofyse en Schildklierhormoon). Klinisch relevante aandoeningen omvatten klierhyperplasie, adenomen en adenocarcinomen, die respectievelijk overmatige groei of kwaadaardige transformatie van klierweefsel betreffen.

---