kernproef

Een kernproef is een wetenschappelijk en militair testonderwerp waarbij de werking en prestaties van kernwapens worden onderzocht door middel van een gecontroleerde explosie of andere metingen. Doel is om ontwerpconcepten te evalueren, de efficiëntie van thermonucleaire combinaties te testen en de kennis over de fysieke processen rondom kernsplijting en fusie te vergroten. Proeven kunnen onder de grond, in water of in de atmosfeer plaatsvinden, maar de meeste recente en beperkter uitgevoerde proeven vallen onder de ondergrondse categorie, waar de geperforeerde structuur en isolatie de explosie beheersen en beperkingen opleggen aan uitstoot en verspreiding van straling.

Historisch gezien vond de eerste kernproef plaats in 1945 in de Verenigde Staten (Trinity). Gedurende de koude oorlog voeren meerdere landen kernproeven uit, wat leidde tot verregaande inzet en ontwikkelingen in kernwapentechnologie. Het Partial Test Ban Treaty van 1963 verbood atmosferische, onderzeese en ruimteproeven, waardoor de meeste latere proeven underground plaatsvonden. In 1996 werd het Comprehensive Nuclear-Test-Ban Treaty (CTBT) opgesteld, met als doel een wereldwijd verbod op alle kernproeven; het verdrag is echter nog niet in werking getreden omdat enkele Annex-2-landen het nog niet hebben geratificeerd. Desondanks bestaan er verbindings- en moratoriumafspraken die de internationale norm van niet-ademende testen blijven ondersteunen.

Toezicht en detectie worden gefaciliteerd door het International Monitoring System van de CTBTO, dat seismische signalen, radionucliden en andere kenmerken van kernproeven bewaakt. De kernproef blijft een centraal onderwerp in non-proliferatie en nucleaire veiligheid, met implicaties voor milieu, volksgezondheid en internationale betrekkingen.