kalkstenen

Kalksteen (meervoud: kalkstenen) is een sedimentaire rots die voor het grootste deel uit calciumcarbonaat (CaCO3) bestaat. Ze vormt zich vooral door de ophoping en cementering van schelpen, skeletten en koralen van mariene organismen, maar kan ook chemisch uit calciumcarbonaat uit water precipiteren. Biogene kalkstenen omvatten onder meer fossielhoudende lagen, krijt en coquina, terwijl travertijn een veelvoorkomend chemisch/biogeen type is dat kan ontstaan in warmwaterbronnen en grotten.

Kalksteen ontstaat doorgaans in ondiepe, heldere zeeën waar kalkrijk sediment kan accumuleren. Door diagenese wordt het losse materiaal samengecementeerd tot een vaste rots. Onder druk en temperatuur kan kalksteen metamorfose ondergaan tot marmer, een proces waardoor de oorspronkelijke kalksteen transformatie ondergaat.

Kalksteen heeft diverse eigenschappen: het reageert met zuren (calciumcarbonaat reageert met zuren en laat kooldioxide vrijkomen), en de porositeit varieert afhankelijk van de textuur en onzuiverheden. De kleur varieert van wit tot geel, grijs of bruin, afhankelijk van aanwezige biologische of minerale onzuiverheden.

Toepassingen en belang: kalksteen wordt wereldwijd gewonnen als bouwsteen en als grondstof voor de cementindustrie. Bij verbranding (calcinatie) wordt kalksteen omgezet in ongebluste kalk (calciumoxide), dat vervolgens kan reageren met water tot kalkwater. Kalksteen speelt ook een rol in de landbouw voor bodemverbeteraars en pH-regeling, en is veel gebruikt in bouwkunst en beeldhouwkunst.