kaartberekeningen

Kaartberekeningen is een verzamelnaam voor wiskundige en computationele bewerkingen die nodig zijn bij de aanmaak, analyse en interpretatie van kaarten. Ze omvatten onder meer coördinatentransformatie, projectie en transformatie van geografische coördinaten naar planimetrische coördinaten, schaalberekeningen, afstands- en hoekmetingen, en ruimtelijke analyse zoals overlappende vlakken of bufferzones.

Een kernaspect is de keuze van een geografisch referentiesysteem en projectie. Coördinaten kunnen worden omgezet tussen lon/lat (geografische) en planar coördinaten (bijv. UTM of RD). Hierbij spelen datum en ellipsoïde een rol; kleine afwijkingen in de vorm van de aarde leiden tot afwijkingen in afstanden, oppervlakten en richting.

Daarnaast omvat kaartberekeningen berekeningen op oppervlakken en in volumes (oppervlakte, inhoud, volume), afstandsmeting op verschillende projecties en op de bol/ellipsoïde (zoals haversine of Vincenty). Ruimtelijke analyse omvat routes, nabijheidsanalyse, intersectie en bufferberekeningen.

In de praktijk worden kaartberekeningen uitgevoerd met GIS-software en programmeeromgevingen. Veelgebruikte methoden zijn projectie-/transformatie-algoritmen, berekeningen van schaalfactoren en numerieke precisiecontrole. Het veld vereist aandacht voor distorties: geen enkele projectie behoudt alle eigenschappen tegelijk, waardoor vorm, gebied en afstand afhankelijk van locatie en projectie kunnen afwijken.

Toepassingen omvatten kaartproductie, navigatie, ruimtelijk ontwerp, milieukunde en resourcebeheer. Overheden en organisaties gebruiken kaartberekeningen om kaarten te koppelen aan overige data, ruimtelijke beleidskeuzes te ondersteunen en analyses te valideren.