inkomenspatroon

Een inkomenspatroon is de karakteristieke verdeling en structuur van inkomsten binnen een samenleving over een bepaalde periode. Het verwijst zowel naar hoe inkomsten over verschillende groepen of huishoudens uiteenlopen als naar de samenstelling van inkomsten uit verschillende bronnen, zoals loon, zelfstandige inkomsten, vermogensinkomsten en overheidsuitkeringen. Het patroon kan in de loop van de tijd veranderen en is daarmee relevant voor de analyse van ongelijkheid en leefomstandigheden.

In de beleidsanalyse wordt het inkomenspatroon bestudeerd met indicatoren zoals de relatieve verdeling over decielen en quintielen, de mediaan, armoedegrenzen en de verdeling tussen inkomsten uit arbeid en kapitaal. Daarnaast wordt vaak gekeken naar het verschil tussen bruto- en nettolonen, en naar de effecten van belastingen en transfers. Belangrijke maatstaven zijn onder meer de Gini-coëfficiënt, de Palma-ratio en de Theil-index.

Data voor het vaststellen van een inkomenspatroon komen uit huishoudensonderzoeken en nationale rekeningen, vaak met correcties voor prijsveranderingen en huishoudensgrootte. Het patroon kan worden gebruikt om beleid te evalueren, bijvoorbeeld de impact van fiscale maatregelen, sociale voorzieningen en loonkracht op ongelijkheid en armoede.

Factoren die het inkomenspatroon beïnvloeden zijn onder meer de structuur van de arbeidsmarkt, loonvorming, belasting- en transferstelsels, kapitaalinkomsten, inflatie, demografie en technologische veranderingen. Beperkingen bij de analyse betreffen verschillen in inkomen-definities (bruto vs netto), koopkrachtafwijkingen, eenmalige inkomsten en de representativiteit van de data.