grondgebied

Grondgebied is een begrip uit staatsrecht en internationaal recht dat verwijst naar het geografische gebied waarover een staat of andere juridische entiteit soevereiniteit en jurisdictie uitoefent. Het omvat doorgaans het landoppervlak, eilanden en de wateren erboven en eronder. Grondgebied vormt de basis voor de wetgeving, handhaving en het bestuur binnen het rechtsgebied van de staat.

In de praktijk bestaan de onderdelen uit het terrestrische gebied (het landoppervlak en de eilanden), de binnenwateren en territoriale wateren, het luchtruim erboven en de ondergrond, inclusief de daarin liggende natuurlijke hulpbronnen. Territorialewateren reiken tot een vastgesteld afstand vanaf de kust, meestal 12 zeemijlen, terwijl het luchtruim en de ondergrond autarkische delen van de soevereiniteit van de staat vormen.

Grondgebied is ook het onderwerp van internationale afspraken en verdragen. Grenzen en grensdefinities worden vastgelegd in constituties, verdragen en arbitrale uitspraken. Veranderingen in het grondgebied kunnen plaatsvinden door verdrag, cessions, oorlog of onafhankelijkheidsverschillen, waardoor kaartgrenzen en bevoegdheden evolueren.

In vergelijking met het begrip grens verwijst grondgebied naar het gebied zelf waarover een staat soevereiniteit bezit, terwijl grenzen de begrenzende lijnen aanduiden. Het concept is relevant voor uiteenlopende kwesties zoals maritieme zones, natuurlijke hulpbronnen, migratie en handhaving, en vormt een kernonderdeel van soevereiniteit en rechtsorde in de internationale gemeenschap.