gipsoplosbaarheid

Gipsoplosbaarheid verwijst naar de oplosbaarheid van gips in water. Gips is calcium‑sulfaat dihydraat met de formule CaSO4·2H2O. Bij kamertemperatuur lossen ongeveer 2 gram gips per liter water op, wat overeenkomt met circa 0,012 mol per liter CaSO4·2H2O. De oplosbaarheid is het saturatiepunt: de maximale concentratie van CaSO4 en water die bij een gegeven temperatuur in oplossing aanwezig kan zijn.

Temperatuur en eigenschappen: gipsoplosbaarheid is temperatuurafhankelijk en meestal licht toenemend naarmate de temperatuur stijgt, hoewel de afhankelijkheid relatief gering is vergeleken met veel andere zouten. Oplosbaarheidsmetingen worden uitgevoerd door een teveel aan gips in water te brengen tot verzadiging, vervolgens te filtreren en de concentratie van Ca2+ en SO4^2− of van CaSO4·2H2O te bepalen. De ionische sterkte van de oplossing, aanwezigheid van andere ionen en het soort oplosmiddel kunnen de gemeten waarde beïnvloeden.

In toepassingen en geologie: de oplosbaarheid van gips bepaalt hoe snel gips in boreholes, groundwater en karst-achtige formaties oplost. In de bouw en industrie speelt gipsoplossing een rol bij processen zoals gipsverband, cementstort en in gipsplaten. In landbouw en milieuwetenschappen wordt gips soms als bodemverbeteraar gebruikt om calcium en sulfaat aan te voeren, waarbij de werking afhankelijk is van de oplosbaarheid in de specifieke watertoestand.

Vergelijking met verwante verbindingen: anhydriet (CaSO4 zonder water) is minder oplosbaar dan gips, wat betekent dat gips bij dezelfde omstandigheden doorgaans sneller oplossingskansen biedt en omgekeerd bij hoge temperaturen dehydrateren kan tot minder oplosbaar calcium sulfaat.