gestationeel

Gestationeel is een Nederlands bijvoeglijk naamwoord dat betrekking heeft op gestatie, de zwangerschap, en de periode waarin een embryo of foetus zich in de baarmoeder ontwikkelt.

In de geneeskunde en verloskunde wordt gestationeel vaak gebruikt om zaken te beschrijven die met de zwangerschap te maken hebben. Veelgebruikte termen zijn bijvoorbeeld gestationale leeftijd, de zwangerschapsduur en andere aspecten die verband houden met de ontwikkeling van de foetus tijdens de zwangerschap.

Gestationale leeftijd verwijst naar de leeftijd van de foetus of baby tijdens de zwangerschap, meestal berekend vanaf de eerste dag van de laatste menstruatie. De gemiddelde menselijke zwangerschap duurt ongeveer 40 weken (280 dagen) vanaf die dag, en een normale termijn loopt doorgaans van 38 tot 42 weken. Bij zwangerschapscomplicaties of -monitoring wordt vaak gesproken over gestationele tijden en factoren die de ontwikkeling kunnen beïnvloeden.

Aandoeningen kunnen ook onder de noemer gestationeel vallen, zoals zwangerschapsdiabetes en zwangerschapshypertensie (waaronder pre-eclampsie). Deze termen beschrijven aandoeningen die specifiek optreden tijdens de zwangerschapsperiode en die de zorg en behandeling beïnvloeden.

In de diergeneeskunde verwijst gestationeel naar de zwangerschap bij dieren. De duur van de dracht varieert sterk per soort: honden en katten hebben doorgaans rond de 58–68 dagen, koeien circa 279–287 dagen, en paarden meestal tussen 320 en 360 dagen.

Etymologisch komt gestationeel van het Latijnse gestatio (dragen, gedragen worden) via het Frans naar het Nederlands. Het woord verwijst zo naar de periode waarin een embryo of foetus zich in de baarmoeder bevindt.