gespliceerd

Gespliceerd is een term uit de moleculaire biologie die aangeeft dat een RNA-transcript introns heeft verwijderd en exons met elkaar heeft verbonden, waardoor een mature mRNA-molecuul ontstaat. Dit proces heet RNA-splicing en vindt meestal plaats in de celkern.

Tijdens splicing wordt het pre-mRNA bewerkt door het spliceosoom, een complex van small nuclear RNA’s (snRNA) en eiwitten. Het herkent intron–exon-grenzen aan donor- en acceptor-sites, vaak met de conservatieve sequenties GT aan het 5' uiteinde en AG aan het 3' uiteinde van het intron. Een lariat-structuur vormt zich wanneer het intron wordt verwijderd, waarna de exons aan elkaar worden geplakt om het mature mRNA te vormen.

Alternatieve splicing kan leiden tot meerdere mRNA-isoformen uit één gen, waardoor diverse eiwitvarianten ontstaan zonder extra genen. Splicing wordt gereguleerd door eiwitten en cis-regulerende sequenties in het pre-mRNA, wat de tijd- en weefselafhankelijke productie van eiwitten bepaalt.

Fouten in splicing (mis-splicing) kunnen leiden tot ziekten zoals bepaalde genetische aandoeningen en kanker. In geneeskunde en biotechnologie wordt geprobeerd splicing te beïnvloeden met onder meer splice-switching-oligonucleotiden of andere therapiestrategieën, wat potentieel behandelbaar materiaal biedt voor diverse aandoeningen.