gerundivatie

Gerundivatie is een taalkundig proces waarbij een werkwoord wordt omgezet in een gerundium, een nominale vorm die een handeling of proces aanduidt. In het Nederlands wordt dit meestal gedaan door een infinitief te nominaliseren en er een lidwoord voor te plaatsen, vaak met het woordje “het”. Voorbeelden zijn “het lezen”, “het wandelen” of “het nemen van risico’s”. Deze gerundiva vormen dienen als zinsdeel en kunnen fungeren als onderwerps- of voorwerpsvorm in een zin.

Functie en gebruik

Gerundivatie maakt van werkwoorden zelfstandige begrippen. Het gerundium drukt de handeling op zich uit en vormt daarmee een abstracte of conceptuele activiteit. In zinsconstructies kan het dienen als onderwerp: “Het lezen kost veel tijd.” Of als object: “Het nemen van risico’s vereist zorgvuldigheid.” Vaak gaat een gerundium vergezeld van een genitief of voorzetselstructies, zoals “het lezen van dit boek” of “het nemen van risico’s”.

Relatie met andere vormen

Gerundivatie staat in verbinding met nominalisatie, maar is in het moderne Nederlands vooral bekend als de vorm waarin de handeling als concept wordt gepresenteerd, in tegenstelling tot de infinitiefconstructie (om te lezen) die meer expliciet een doel uitdrukte. In andere talen bestaan vergelijkbare constructies, zoals het Latijnse gerundivum, waarin een werkwoord als bijvoeglijk naamwoord wordt gebruikt om verplichting of noodzakelijkheid uit te drukken; dit verschilt echter van de Nederlandse gerundivatie, die primair een nominale uitdrukking van een handeling is.

Zie ook

Nominalisatie, gerundium, infinitief, gerundive (latijn).