gemeentelijk

Gemeentelijk is een bijvoeglijk naamwoord in het Nederlands dat betrekking heeft op de gemeente, een bestuurlijk gebied met zelfbestuur in Nederland en België. Het duidt zaken die door of namens de gemeente bestaan, geregeld worden of onder haar bevoegdheden vallen, bijvoorbeeld verordeningen, beleid en voorzieningen. Het woord wordt gebruikt in officiële en dagelijkse taal om de lokale aard van een onderwerp aan te geven.

Etymologisch is gemeentelijk afgeleid van gemeente met het achtervoegsel -lijk, waardoor het aangeeft dat iets van of door de gemeente komt. Het gebruikstip verwijst dus naar het niveau van de lokale overheid.

In de praktijk ziet men gemeentelijk in uiteenlopende contexten: gemeentelijke verordening (een lokale regelgeving), gemeentelijk beleid (het beheer van zaken als ruimtelijke ordening, sociale voorzieningen en mobiliteit), gemeentelijke belastingen (zoals lokale heffingen) en gemeentelijke diensten (zoals het beheer van de openbare ruimte en stedelijke voorzieningen). Ook spreekt men van gemeentelijke grenzen en gemeentelijke projecten. De term helpt duidelijk maken dat het onderwerp direct verbonden is met de lokale overheid.

Verschillen met andere termen: stedelijk verwijst vaker naar kenmerken van steden of stedelijke gebieden, terwijl gemeentelijk expliciet betrekking heeft op de bevoegdheden en aangelegenheden van een gemeente. In Vlaanderen en andere Nederlandse taalgemeenschappen is gemeentelijk eveneens gebruikelijk om lokale aangelegenheden aan te duiden.

Zie ook: lokale overheid, verordening, gemeentelijke dienst, gemeentelijke belastingen.