taalgemeenschappen

Taalgemeenschappen zijn groepen mensen die een gemeenschappelijke taal of een aanzienlijk taalrepertoire delen, waaronder dialecten en registers. De term beklemtoont taal als sociale praktijk en identiteitskenmerk, niet louter als grammatica. Een taalgemeenschap kan geografisch gebonden zijn aan een regio, of diasporisch, en kan bestaan uit monolinguele of meertalige groepen die zich identificeren met een bepaalde taal.

Belangrijkste kenmerken zijn een gedeelde taal, sociale instituties die de taal ondersteunen (scholen, media, verenigingen) en een gevoel van saamhorigheid onder sprekers. Dynamieken omvatten taalbehoud en taalverschuiving: gemeenschappen proberen de taal te behouden ondanks druk van dominante talen, of zien verschuiving wanneer jongere generaties een andere taal verkiezen.

Taalgemeenschappen raken aan taalbeleid, onderwijs en cultureel erfgoed. In de sociolinguïstiek worden ze onderzocht om taalvitaliteit, variatie en identiteitsvorming te begrijpen. Indicatoren van vitaliteit zijn onder meer intergenerationele overdracht, domeinspecifiek taalgebruik en houding ten opzichte van de taal. De term onderstreept taalkundige diversiteit en taalrechten, als sociaal-linguïstisch construct gevormd door gebruik en groepsidentiteit.