gedragsplicht

Gedragsplicht is een juridische term die verwijst naar een verplichting om op een bepaalde manier te handelen of juist bepaalde handelingen na te laten. Een gedragsplicht kan worden opgelegd bij wet, regelgeving, overeenkomst of bij rechterlijke beslissing en is bedoeld om schade te voorkomen, de veiligheid te waarborgen of de rechten van anderen te beschermen. Het begrip is geen op zichzelf staande straf, maar kan leiden tot aansprakelijkheid of andere sancties wanneer de plicht wordt geschonden.

Toepassingsgebieden en betekenissen

In het verkeer geldt bijvoorbeeld een brede gedragsplicht tot zorgvuldigheid: bestuurders, fietsers en voetgangers moeten redelijke maatregelen nemen om anderen niet in gevaar te brengen. In arbeidsomstandighedenwetten hebben werkgevers en werknemers een gedragsplicht ten aanzien van veiligheid en het melden van onveilige situaties. In contracten kan een gedragsplicht impliceren dat partijen te goeder trouw handelen en afspraken nakomen; bij schending kan dit tot ontbinding van de overeenkomst of schadevergoeding leiden. Op openbaarrechtelijk gebied kunnen regels bestaan die een gedragsverplichting opleggen ter bescherming van de volksgezondheid, het milieu of de openbare orde.

Gevolgen van schending

Schending van een gedragsplicht kan leiden tot civiele aansprakelijkheid (bijvoorbeeld voor onrechtmatige daad of contractuele schadevergoeding) of tot administratieve sancties en in sommige gevallen strafrechtelijke consequenties, afhankelijk van de aard en ernst van de overtreding.

Zie ook

Zorgvuldigheidsnorm, onrechtmatige daad, plicht tot nakoming, gedragscode.