fykobiliproteïnen

Fykobiliproteïnen zijn lichtopvangende eiwitten die voorkomen in cyanobacteriën, roodwieren en sommige eukaryote algen zoals cryptofyten. Ze vormen samen met lineaire tetrapyrrool-chromoforen, de fykobilinen, grote extracellulaire of membraangebonden complexen genaamd fykobilisomen die op de thylakoïde membranen zitten en energie doorgeven aan chlorofyl a in het fotosynthetische reactiesysteem.

Structuur en types: fykobiliproteïnen bestaan doorgaans uit α- en β-subunits die niet-covalent samen oligomeriseren tot trimers en hexameren. Belangrijke typen zijn fycocyanine (blauw), fykoerythrine (rood/roze) en allo-fycocyanine, die verschillen in zowel hun fykobilinen als hun absorptie- en emissie-eigenschappen. Fykobilinen zoals fykoerythrobilin en fycocyanobilin bepalen de specifieke golflengten van lichtabsorptie, waardoor deze pigmenten efficiënt groen en blauw licht kunnen benutten.

Functie: de primaire rol is lichtabsorptie en energietransfer binnen het fotosysteem, vooral onder lichtomstandigheden waarbij licht van korte of middellange golflengte dominant is. Fykobiliproteïnen vergroten het spectrum van opneembaar licht en verbeteren de fotosynthetische efficiëntie.

Toepassingen en eigenschappen: vanwege hun felle fluorescentie worden fykobiliproteïnen veel gebruikt in biomedisch onderzoek (flowcytometrie, fluorescente labels) en als natuurlijke kleur- of voedingssupplementen. Ze zijn gevoelig voor temperatuur, pH en licht, wat invloed heeft op stabiliteit en opslag. Biosynthese verloopt via omzetting van heem tot biliverdine en specifieke reductasen die fykobilinen vormen.