fotoactiviteit

Fotoactiviteit is een begrip uit de wetenschap en verwijst naar de mate waarin een stof, systeem of materiaal reageert op licht. Het wordt toegepast in fotochemie, fotobiologie en materialenwetenschap en omvat reacties die worden geïnduceerd door elektromagnetische straling (meestal in het ultraviolette tot zichtbare spectrum). Voorbeelden zijn fotochemische omzettingen, radicalevorming, isomerisatie en fotodissociatie.

Belangrijke concepten bij fotoactiviteit zijn onder meer de fotochemische kwantumopbrengst (quantum yield), de absorptiespectrum van de stof en de fotostabiliteit onder bepaalde lichtomstandigheden. De kwantumopbrengst geeft aan hoeveel moleculen reageren per geabsorbeerd foton. Fotochemische processen worden doorgaans gekwantificeerd met spectroscopische metingen en actinometrie, waarbij een referentiestof (actinometer) wordt gebruikt om de actinische flux te bepalen.

Toepassingen vinden elkaar in synthese via fotochemische routes, ontwikkeling van fotopolymers en materialen die reageren op licht, fotografische emulsies, en sensoren. In de geneeskunde speelt fotoactiviteit een sleutelrol bij fotodynamische therapie (PDT), waarbij een fotosensitizer onder licht de cytotoxische toestand activeert in doelwitten.

Daarnaast is fotoactiviteit relevant voor milieu en veiligheid. Fotogebaseerde afbraak en fotolisatie bepalen de milieuafbraak van chemische stoffen, maar kunnen ook leiden tot vorming van giftige of reactieve intermediates onder zonlicht. In materialen kan ongewenste fotoactiviteit leiden tot degradatie van kunststoffen en verpakkingen.

Terminologie en metingen variëren tussen disciplines, maar het centrale doel is hetzelfde: inzicht krijgen in hoe licht de chemische en fysische eigenschappen van een systeem beïnvloedt. Het begrip helpt bij het ontwerpen van stabiele materialen, effectieve fototherapie en milieuvriendelijke chemische processen.