fasenlijn

Fasenlijn is de grens op een fase-diagram die aangeeft bij welke combinatie van temperatuur, druk en samenstelling twee fasen in evenwicht zijn. Boven deze lijn bevindt zich meestal een gebied waarin één fase aanwezig is; onder de lijn bevindt zich een gebied met een andere fase. Op de lijn zelf liggen twee of meer fasen in thermodynamisch evenwicht. Fasenlijnen markeren dus waar fasetransities plaatsvinden bij het veranderen van condities.

In systemen met meerdere componenten bestaan vaak meerdere faselijnen, zoals de solidus- en liquiduslijnen (respectievelijk de grenzen waar gestold of gesmolten is), en de soluslijn (immiscibiliteit). Tussen deze lijnen bevindt zich meestal een gebied waarin twee fasen tegelijk aanwezig zijn. In ternaire diagrammen kunnen extra lijnen coëxistente fasen aangeven.

Het lezen van een fase-diagram gebeurt door een vast samengestelde samenstelling en variabele temperatuur en druk te volgen; het passeren van een fasenlijn geeft een overgang aan van één naar twee of omgekeerd. De Gibbs-fase regel bepaalt het aantal onafhankelijke variabelen en het aantal tegelijk voorkomende fasen in een evenwichtstoestand.

Voorbeelden: in water laat de fusie- en soliduslijn de overgang tussen ijs en water zien en in het water- en damp-systeem de verdampingslijn; in het ijzer-koolstof-diagram (Fe-C) geven liquidus- en soliduslijnen aan bij welke temperaturen staal volledig vloeibaar, volledig vast, of in twee fasen is tijdens afkoeling.