extrauterinen

Extrauterinen is een medische term die verwijst naar aandoeningen die zich buiten de baarmoeder bevinden. De bekendste context is de extrauteriene (of ectopische) zwangerschap, waarbij een embryo zich buiten de uteriene holte innestelt. Meest voorkomend is de innesteling in de eileider, maar ook andere locaties zoals de eierstok, het bekken­bandplastaat, de buikholte of het interstitiële deel van de eileider kunnen betrokken zijn.

Een ectopische zwangerschap is zeldzaam maar medisch urgent. Bij innesteling buiten de baarmoeder kan de zwangerschap groeien ten koste van weefsels en kan ruptuur leiden tot ernstig bloedverlies. Risicofactoren zijn onder meer schade aan de eileiders door vorige infecties (zoals chlamydia), chirurgische ingrepen, roken en vruchtbaarheidsbehandelingen met assisted reproductive technology.

Symptomen bestaan vaak uit plotselinge buikpijn, vaginale bloedingen en een positieve zwangerschapstest. Bij ruptuur kunnen plotselinge hevige pijn en bloeddrukdaling optreden. De diagnose wordt gesteld met transvaginale echografie en seriële metingen van het zwangerschapshormoon hCG. Een intra-uteriene zwangerschap wordt soms niet onmiddellijk gezien; bij twijfel volgt men vaak de hCG-dalende of -stijgende patroon en aanvullende beeldvorming.

Behandeling hangt af van de locatie, grootte, symptomatologie en de stabiliteit van de patiën t. Mogelijke opties zijn afwachtend beheer bij vroege en kleine ectopische zwangerschappen, medische behandeling met methotrexaat bij stabiele patiënten zonder ruptuur en met beperkte aantallen weefsel, of een chirurgische ingreep (meestal laparoscopy) om de zwangerschap te verwijderen en eventueel een derde- of vierde-lijns fertiliteitsbehoud toe te passen.

Prognose is over het algemeen goed bij vroege opspoor en behandeling, hoewel een eerdere ectopische zwangerschap het risico op herhaling kan verhogen. Het begrip extrauterinen omvat in bredere zin aandoeningen buiten de baarmoeder die medische aandacht vereisen.