exportcontrolestelsel

Het exportcontrolestelsel is het Nederlandse systeem voor de regulering van export, doorvoer en bemiddeling van strategische goederen en hoogtechnologische materie, met het oog op nationale veiligheid, beleid en internationale non-proliferatieverplichtingen. Het combineert Europese wetgeving met nationale maatregelen en een vergunningenstelsel.

Onder het stelsel vallen dual-use-items (goederen, software en technologie die voor zowel burger- als militair gebruik geschikt zijn), militaire goederen en ook de doorvoer en bemiddeling van dergelijke items. Het EU-kader wordt versterkt door nationale regels die de controle van export, transit en brokering regelen en gevraagde licenties structureren.

Bedrijven die exporterender zijn, moeten beoordelen of een vergunning vereist is en zo ja een vergunning aanvragen bij de aangewezen autoriteit. Licenties kunnen variëren van algemene tot specifieke licenties en zijn afhankelijk van factoren zoals bestemming, eindgebruik en eindgebruiker. Daarnaast worden classificatie, screening en naleving van sancties vaak bij leveranciers en afnemers toegepast om risico’s te beheersen.

De uitvoering en handhaving liggen bij de douane in samenwerking met relevante ministeries en toezichthouders. Het toezicht omvat vergunningverlening, controles, rapportage en sancties bij niet-naleving. Naleving van het stelsel vereist vaak een intern compliance-programma, goodwill-screening, documentatie en registratie van transacties.

Internationale samenwerking is een kernonderdeel van het stelsel: Nederland participeert in EU-uitvoercontrole en draagt bij aan multilaterale regimes zoals Wassenaar, NSG, MTCR en Australia Group. Het exportcontrolestelsel beïnvloedt bedrijven die handelen in geavanceerde technologieën en strategische goederen en vereist zorgvuldige naleving en voortdurende risicobeoordeling.