evaluatievormen

Evaluatievormen verwijzen naar de verschillende manieren waarop leerresultaten en competenties worden vastgesteld en beoordeeld. In onderwijs en professionele contexten kiezen scholen en instellingen evaluatievormen die aansluiten bij de leerdoelen, de doelgroep en de context. Doel is zowel het meten van wat iemand weet en kan, als het geven van feedback voor verbetering.

Een belangrijke scheiding is die tussen formatieve en summatieve evaluatie. Formatieve evaluatie vindt tijdens het leerproces plaats en heeft als doel de voortgang te monitoren en het leerproces bij te sturen. Voorbeelden zijn tussentijdse toetsen, korte opdrachten en feedbackgesprekken. Summatieve evaluatie ronden een leerperiode af en geeft een eindbeoordeling of cijfer, vaak op basis van toetsen, examens of eindproducten.

Andere vormen omvatten diagnostische evaluatie, die gericht is op het identificeren van leerproblemen nog voordat gericht wordt ingezet; portfolio's en praktijkopdrachten die het bewijs van competenties over langere tijd tonen; en procesgerichte methoden zoals rubrics, die criteria en niveaus expliciet maken. Daarnaast spelen peer- en zelfbeoordeling een rol bij het reflecteren op eigen werk en dat van anderen.

Bij het kiezen van evaluatievormen wegen onderwijsdoelen, betrouwbaarheid en validiteit mee. Evaluatie kan norm- en criteriumgericht zijn: normgericht vergelijkt deelnemers onderling, terwijl criteriumgericht meet in hoeverre meetbare criteria zijn gehaald. Transparantie, consistente toepassing en passende feedback zijn essentieel voor geloofwaardige evaluatie.