eiwitglycosyleringsroute

Eiwitglycosyleringsroute is het proces waardoor eiwitten die door het cellulaire secretiesysteem bewegen suikerketens, of glycans, ontvangen. Deze glycanen spelen een cruciale rol in eiwitvouwing, stabiliteit en trafficking. De belangrijkste gebeurtenis vindt plaats in het endoplasmatisch reticulum (ER) en het Golgi-systeem, waarna verdere modificaties plaatsvinden totdat de mature glycoproteïnen hun bestemming bereiken.

Een kernonderdeel is N-glycosylatie, waarbij een dolichol-fosfaat-gebonden oligosaccharide (Glc3Man9GlcNAc2) in het ER wordt gevormd en vervolgens via het enzym oligosaccharyltransferase (OST) wordt overgebracht naar asparagine-residues in het eiwit, mits de sequentie N-X-S/T aanwezig is. Na overdracht worden de glucose- en mannose-residues in het ER afgebroken door glucosidasen, wat helpt bij vouwing via het calnexine/calreticulin-systeem. Misvouwing kan leiden tot reglucosylatie door UGGT en terugkeer naar de wachtrij voor verdere correctie.

In het Golgi-systeem ondergaan N-glycanen verdere trimming en uitbreiding, wat leidt tot hoge mans- of complexe N-glycanen, afhankelijk van de aanwezige enzymen. O-glycosylering vindt meestal later in de secretory route plaats en omvat het koppelen van galactose- of N-acetylgalactosamine-groepen aan serine- of threonine-residuen, gevolgd door verdere modificaties. Deze glycanen dragen bij aan eiwitstabiliteit, herkenning door receptoren en cellulaire communicatie.

Storingen in de eiwitglycosyleringsroute kunnen leiden tot glycosylatiegeïnduceerde aandoeningen zoals aangeboren stoornissen in glycosylering (CDG). De route is onderwerp van actief onderzoek, met aandacht voor variaties tussen organismen en de invloed van glycosylatie op gezondheid en ziekte.

---