eicelvorming

Eicelvorming, in het bijzonder bedoeld als oögenese, is het proces waarbij eicellen zich ontwikkelen in de eierstokken tot rijpe, bevruchtbare cellen. Het begint al tijdens de embryonale ontwikkeling: oogonien delen zich mitotisch en vormen primordiale follikels met primaire oocyten. De primaire oocyten ondergaan meiose I maar stoppen in profase I en blijven daar tot de menopauze staan. Bij de geboorte is het ovarium een reserve van primaire oocyten in folikelstadium; dit reservoir neemt af door atresie en natuurlijke rijping.

Tijdens de puberteit en daarna starten de vuurtjes van de hormonale regeling van de menstruele cyclus. FSH stimuleert follikelgroei en rijping van enkele folikels per cyclus, waarbij meestal één dominante follikel de ovulatie bereikt. Een primaire oocyt zorgt in de folliculaire fasen voor meiose I, die vlak voor de ovulatie wordt voltooid, waardoor een secundaire oocyt en een eerste poollichaampje ontstaan. De meiose II begint maar wordt gestopt in metafase II en wordt pas afgerond bij bevruchting; zonder bevruchting verdwijnt de secundaire oocyt na verloop van tijd.

Anatomisch rond de oociet worden structuren gevormd zoals de zona pellucida en de cumulus oophorus (uit cellen van de follikel). De follikeltransformeert na de ovulatie tot het corpus luteum, dat progesteron en oestrogeen produceert ter ondersteuning van het baarmoederslijmvlies. Indien geen bevruchting plaatsvindt, regreseert het corpus luteum en volgt menstruatie; bij bevruchting ontwikkelt zich een zygote.

Eicelvorming ontstaat uit een beperkt oöcytenreservoir en neemt af met de leeftijd, wat invloed heeft op vruchtbaarheid en kandelaar voorkomen.