deelwoordadjectiefvorm

Deelwoordadjectiefvorm is de adjectieve vorm die afgeleid is van een deelwoord van een werkwoord en als bijvoeglijk naamwoord kan fungeren. In het Nederlands spreken taalkundigen meestal van deelwoordadjectieven: vormen die uit het onvoltooid deelwoord (het present participle) of het voltooid deelwoord (het past participle) zijn afgeleid en vóór of achter een zelfstandig naamwoord kunnen staan om dit te beschrijven.

Onvoltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord wordt gevormd met de uitgang -ende. Voorbeelden zijn lopende voetganger, reizende reiziger, verdwijnende mist. Deze vormen drukken doorgaans een voortdurende of in gang zijnde toestand uit. In attributieve positie vóór een zelfstandig naamwoord passen ze zich in vorm aan aan de context en krijgen ze vaak een -e of geen extra uitgang, afhankelijk van determiners en grammaticale regels.

Voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord wordt gebruikt zoals geometrisch vaak: geopende deur, gesloten ramen, gebroken glas. Attributief vóór een zelfstandig naamwoord volgt het meestal de gewone bijvoeglijke regels van dikwijls -e of -en, predicatief gebruik verschijnt na een koppelwerkwoord als is of zijn: de deur is gesloten.

Betekenis en gebruik: deelwoordadjectieven geven vaak een toestand (present participles) of een toestand als resultaat van een voltoegde handeling (past participles) weer. Ze kunnen zowel attributief als predicatief voorkomen en hebben meestal enige mate van inflectie die afhankelijk is van getal en bepaald lidwoord.

Samenvatting: deelwoordadjectiefvorm verwijst naar de adjectieve vormgeving van participles, met present participle-achtige vormen voor lopende toestanden en past participle-achtige vormen voor voltooide toestanden, zowel in attributieve als predicatieve positie.