deeltjessoort

Deeltjessoort is een term die in sommige Nederlandse wetenschappelijke teksten wordt gebruikt om een populatie binnen een soort aan te duiden die kenmerken vertoont die typerend zijn voor de soort, maar die niet alle criteria voor een officiële soortstatus vervult. Het woord suggereert een fragmentarische of partiële relatie met de soort als geheel, oftewel een deel van de populatie met onderscheidende eigenschappen. Deeltjessoort is geen erkende taxonomische rang volgens de internationale codes (ICZN, ICN); het wordt meestal descriptief gebruikt door auteurs die variatie binnen een soort willen beschrijven zonder een formeel subspecies- of variëteitlabel op te leggen.

In de literatuur kan de term verschillende betekenissen hebben. Soms verwijst het naar ecotypen of morfvarianten binnen een soort; soms naar populaties met gedeeltelijke reproductieve isolatie of geografische differentiatie die nog niet tot volledige speciatie leidt.

Vergeleken met formele termen is een ondersoort een erkend taxonomisch niveau, terwijl een deeltjessoort meestal informeel blijft en per bron kan variëren in betekenis. In sommige contexten overlapt de term met ecotype of morf.

Kritiek en gebruik: omdat de term niet uniform gedefinieerd is, kan hij verwarring scheppen en ontbreekt er consensus over wanneer een populatie als deeltjessoort moet worden benoemd. Taxonomen geven doorgaans de voorkeur aan objectieve criteria of houden het bij beschrijven van variatie zonder taxonomische rang, of kiezen voor officiële rangen zoals soort, onder‑ of variëteit wanneer mogelijk.

Zie ook: ondersoort, ecotype, morf, soortcomplex, variëteit.