coordineringsmechanismen

Coordineringsmechanismen vormen een reeks basismaatregelen waarmee organisaties de samenwerking tussen onderdelen afstemmen en doelen realiseren. In de organisatiekunde worden ze gebruikt om afstemming te bereiken tussen afdelingen, teams en ketens, vooral bij taken die onderling afhankelijk zijn en een zekere mate van onzekerheid kennen.

Een invloedrijke indeling is die van Mintzberg, die vijf fundamentele mechanismen onderscheidt: onderlinge afstemming, directe supervisie, standaardisatie van werkwijzen, standaardisatie van outputs en standaardisatie van vaardigheden. Sommige auteurs voegen standaardisatie van kennis toe.

Onderlinge afstemming verwijst naar informele coördinatie door communicatie en adaptatie tussen personen of teams; het is gebruikelijk in organische structuren en bij multidisciplinaire projecten. Directe supervisie coordineert werkzaamheden door een centrale manager die taken toewijst, voortgang bewaakt en beslissingen neemt. Standaardisatie van werkwijzen maakt gebruik van vastgelegde procedures en routines om werkafstemming te waarborgen bij repetitieve processen. Standaardisatie van outputs bepaalt de vereiste resultaten of specificaties, zodat verschillende eenheden compatibel kunnen leveren zonder strikte procesafstemming. Standaardisatie van vaardigheden bevordert substitutie en samenwerking door vergelijkbare kwalificaties en competenties.

In de praktijk combineren organisaties deze mechanismen afhankelijk van structuur, technologie en omgeving. Mechanistische ontwerpen vertrouwen meer op standaardisatie en direct toezicht, terwijl organische ontwerpen vaker vertrouwen op onderlinge afstemming. De keuze beïnvloedt snelheid, flexibiliteit en kosten van controle.