citatiedichtheid

Citatiedichtheid is een maatstaf voor de afhankelijkheid van een tekst van externe bronnen. In veel wetenschappelijke en intellectuele publicaties wordt de dichtheid uitgedrukt als het aantal citaties of referenties ten opzichte van de totale tekstomvang. Een verwante dimensie is het aandeel direct geciteerde passages. Samen geven deze aspecten aan in welke mate een tekst extensively aansluit bij eerder werk versus eigen argumentatie.

Berekening en operasionalisering kunnen variëren. Een veelgebruikte aanpak telt het aantal in-text citaties (bijv. verwijzingen naar auteurs en jaartallen) en deelt dit door het totaal aantal woorden, eventueel vermenigvuldigd met 1.000. Een tweede maat neemt het aandeel directe citaten als percentage van het totale woordaantal. Sommige analysen combineren beide maten, oftewel citatiedichtheid per 1.000 woorden en quotes per 1.000 woorden.

Variatie tussen disciplines is aanzienlijk. In humane en sociale wetenschappen ligt doorgaans een hogere citatiedichtheid dan in sommige natuur- en technologische vakgebieden, en ook binnen een veld kunnen publicatietype en doelpubliek de dichtheid sterk beïnvloeden. Publicaties voor beleid of media vergen vaak expliciete verwijzingen, terwijl creatieve of inferentiële teksten minder bronnen bevatten.

Interpretatie en beperking: een hoge citatiedichtheid wijst niet noodzakelijk op kwaliteit; het kan originaliteit of kritisch synthesis belemmeren als bronnen te passief worden herhaald. Omgekeerd kan een lage dichtheid onvoldoende onderbouwing bieden. Praktische richtlijnen zijn onder meer: zorg voor adequate en relevante bronnen, paraphraseer en synthesizeer waar mogelijk, en gebruik citaties om argumenten te ondersteunen zonder overbodig te citeren.