bezettingsgraden

Bezettingsgraden zijn maatstaven die aangeven in welke mate de beschikbare capaciteit van een organisatie of sector daadwerkelijk in gebruik is. De term wordt in verschillende contexten gebruikt, zoals ziekenhuizen, hotels, theaters, gevangenissen en transport, en geeft een beeld van hoe vol de capaciteit is op een bepaald moment of over een bepaalde periode.

Een bezettingsgraad wordt meestal uitgedrukt als een percentage. Uitgangspunt is het aandeel van de bezette eenheden ten opzichte van het totaal beschikbare eenheden. Bijvoorbeeld, bezette bedden gedeeld door het totaal beschikbare bedden maal 100 geeft de bedbezettingsgraad. In enkele sectoren wordt ook gewerkt met bezette capacity-days ten opzichte van beschikbare capacity-days, wat vooral bij zorg en onderwijs voorkomt.

In ziekenhuizen speelt de bezettingsgraad een belangrijke rol voor operations en planning: een hogere graad duidt op meer drukte en kan wachttijden en flexibiliteit beïnvloeden, terwijl een lage graad wijst op onderbenutting of dalende vraag. In de horeca, evenementen en toerisme geeft de bezettingsgraad indicaties over seizoenafhankelijke vraag en bedrijfsrendement. In andere instellingen, zoals gevangenissen of scholen, heeft de graad vergelijkbare zin voor capaciteit en benutting.

Data over bezettingsgraden komen uit statistieken van bijvoorbeeld het CBS en specifieke sectorrapportages. Beleidsmakers gebruiken ze om capaciteit te plannen, personeel in te zetten en veerkracht van systemen te evalueren. Een hogere bezettingsgraad zegt minder over kwaliteit van dienstverlening en kan daarnaast leiden tot beperkte wendbaarheid bij plotselinge vraagveranderingen.